Związek między zdrowiem jamy ustnej a chorobami ogólnoustrojowymi

Jak bakterie z jamy ustnej wpływają na cały organizm?

Nasza jama ustna jest naturalnym środowiskiem dla setek gatunków bakterii – zarówno korzystnych, jak i tych potencjalnie szkodliwych. Jeśli utrzymujemy dobrą higienę, flora bakteryjna jest zrównoważona, a bakterie nie wyrządzają szkód. Problem zaczyna się wtedy, gdy zaniedbujemy higienę – bakterie namnażają się, tworzą płytkę nazębną, która może przekształcić się w kamień nazębny, powodując stany zapalne dziąseł i tkanek przyzębia.

Z czasem ten przewlekły stan zapalny (paradontoza) może stać się źródłem tzw. ogniw zapalnych – bakterie i toksyny przedostają się przez naczynia krwionośne do krwiobiegu, rozsiewając się po całym organizmie i przyczyniając się do rozwoju wielu poważnych schorzeń.

Najważniejsze powiązania między jamą ustną a chorobami ogólnoustrojowymi

1. Choroby sercowo-naczyniowe

Jedno z najlepiej udokumentowanych powiązań. Osoby cierpiące na przewlekłe zapalenie przyzębia są bardziej narażone na:

• miażdżycę,
• chorobę wieńcową,
• zawał serca,
• udar mózgu.

Mechanizm polega na tym, że bakterie z jamy ustnej (m.in. Porphyromonas gingivalis) mogą przedostawać się do krwiobiegu i wywoływać stan zapalny w ścianach naczyń krwionośnych, co sprzyja tworzeniu blaszki miażdżycowej. Stan zapalny może również zwiększać krzepliwość krwi, co z kolei zwiększa ryzyko zawału.

1. Cukrzyca

Związek między chorobami przyzębia a cukrzycą działa w obie strony:

• osoby z cukrzycą mają osłabiony układ odpornościowy, przez co są bardziej podatne na infekcje jamy ustnej, w tym paradontozę;
• jednocześnie nieleczone zapalenie przyzębia może pogarszać kontrolę poziomu glukozy we krwi, zwiększając insulinooporność;

Dlatego kontrolowanie zdrowia jamy ustnej u osób z cukrzycą (i odwrotnie – poziomu cukru u osób z chorobami dziąseł) jest absolutnie kluczowe.

1. Choroby nerek

Przewlekła choroba nerek (PChN) często współistnieje z chorobami przyzębia. Bakterie i cytokiny zapalne z jamy ustnej mogą pogarszać stan pacjentów z niewydolnością nerek. W badaniach zaobserwowano, że pacjenci dializowani z chorobami przyzębia częściej mają problemy z ciśnieniem, infekcjami i metabolizmem.

1. Choroby układu oddechowego

Bakterie bytujące w jamie ustnej mogą przedostać się do układu oddechowego, szczególnie u osób starszych, leżących lub niepełnosprawnych, u których odruch kaszlu i połykania jest osłabiony. Skutkiem może być zapalenie płuc, przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) czy infekcje oskrzeli.

1. Powikłania w ciąży

Stan zapalny dziąseł u kobiet w ciąży wiąże się z:

• przedwczesnym porodem,
• niską masą urodzeniową noworodka,
• stanem przedrzucawkowym.

Bakterie i cytokiny zapalne z jamy ustnej mogą przedostawać się do łożyska, wpływając na rozwój płodu. Dlatego przyszłe mamy powinny traktować higienę jamy ustnej priorytetowo – to realna inwestycja w zdrowie dziecka.

1. Choroby neurodegeneracyjne

Coraz więcej badań sugeruje możliwy związek między przewlekłym stanem zapalnym jamy ustnej a rozwojem choroby Alzheimera. W niektórych badaniach wykryto obecność bakterii typowych dla paradontozy w mózgach pacjentów z demencją. Choć mechanizmy nie są jeszcze w pełni poznane, podejrzewa się, że przewlekły stan zapalny może odgrywać istotną rolę w rozwoju zmian neurodegeneracyjnych.

Na co zwracać uwagę w codziennej higienie?

Aby zmniejszyć ryzyko rozwoju ogólnoustrojowych powikłań, warto wprowadzić podstawowe zasady profilaktyki.

1. Szczotkuj zęby przynajmniej 2 razy dziennie pastą z fluorem.
2. Nitkuj codziennie, nawet jeśli używasz irygatora.
3. Stosuj płyn do płukania jamy ustnej – najlepiej antybakteryjny, bez alkoholu.
4. Unikaj nadmiaru cukru i przetworzonych produktów.
5. Regularnie odwiedzaj dentystę – minimum 2 razy w roku.
6. Zgłaszaj niepokojące objawy, takie jak krwawienie dziąseł, nadwrażliwość, ruchomość zębów, nieświeży oddech.
7. Zadbaj o język – czyszczenie języka zmniejsza ilość bakterii i toksyn w jamie ustnej.
8. Nie odkładaj leczenia! Nawet mała dziura w zębie może stać się źródłem zakażenia.

Profilaktyka to klucz do zdrowia całego organizmu

Niestety wciąż wiele osób traktuje jamę ustną jako „odrębną” część ciała – oddzieloną od reszty układów i narządów. Tymczasem zaniedbania w higienie zębów i dziąseł mogą prowadzić do długofalowych, trudnych do leczenia chorób w innych rejonach organizmu.

Z perspektywy lekarzy różnych specjalności – kardiologów, diabetologów, nefrologów czy ginekologów – regularne kontrole stomatologiczne i dobra higiena jamy ustnej powinny być standardem w profilaktyce ogólnomedycznej.

W sklepie Soniczne.pl możesz znaleźć wszystkie produkty niezbędne do codziennej higieny jamy ustnej i kompleksowej profilaktyki.

Podsumowanie

Zdrowie jamy ustnej jest nierozerwalnie związane z ogólnym stanem organizmu. Przewlekłe stany zapalne, bakterie i toksyny obecne w jamie ustnej mogą wpływać na pracę serca, nerek, układu oddechowego, poziom cukru we krwi, a nawet na przebieg ciąży czy rozwój chorób neurodegeneracyjnych.

Dbając o zęby i dziąsła, nie tylko chronimy się przed próchnicą i nieprzyjemnym zapachem z ust, ale realnie wpływamy na długość i jakość życia. To, co dzieje się w ustach, ma znaczenie dla całego organizmu – warto o tym pamiętać każdego dnia.